Πώς θα υπολογίζονται όλα τα εφάπαξ

Υπεγράφη από τον υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γιάννη Βρούτση η υπουργική απόφαση για τον νέο τρόπο του υπολογισμού των εφάπαξ για όλα τα Ταμεία Πρόνοιας του Δημοσίου και του Ιδιωτικού τομέα.

Σύμφωνα με την Ημερησία, με το νέο σύστημα, αναμένεται να επέλθουν μειώσεις κυρίως στα εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων όπου όμως δεν θα ξεπεράσουν το 15% ενώ σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, στον ιδιωτικό τομέα οι προσαρμογές στα εφάπαξ θα είναι ανεπαίσθητες.

Εξαιρούνται από τις αλλαγές 25.472 δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν κάνει αίτηση συνταξιοδότησης μέχρι τις 31-8-2013. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας θα λάβουν κανονικά το εφάπαξ τους με το παλαιό σύστημα υπολογισμού. Η καταβολή των εφάπαξ στο Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα θα ξεκινήσει άμεσα μετά τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης, στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ).

Με την εφαρμογή του «μαθηματικού τύπου» αποφεύγονται «δραματικές και κατακόρυφες προσαρμογές» στα παρεχόμενα εφάπαξ που θα έφταναν, ακόμα και σε ποσοστό 80% και 90%. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, «η προσαρμογή που γίνεται στα νέα εφάπαξ του Δημοσίου είναι η πιο ήπια δυνατή, καθώς για τον υπολογισμό τους «απλώνονται» οι απλήρωτες υποχρεώσεις του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε βάθος 15ετίας».

«Δίνουμε οριστική λύση σε ένα πρόβλημα που αντανακλούσε τις διαχρονικές παθογένειες του ασφαλιστικού συστήματος, ειδικότερα των ταμείων παροχής εφάπαξ και ταλάνιζε για πολλά χρόνια χιλιάδες συμπολίτες μας» δήλωσε μεταξύ άλλων αναφερόμενος στο περιεχόμενο της υπουργικής απόφασης, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης.

Με την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου, ο οποίος υπήρξε αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των υπηρεσιών του υπουργείου, της Εθνικής Αναλογιστής Αρχής και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, οι καταβολές των εφάπαξ, θα προέρχονται μόνο από παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών, και όχι από δάνεια ή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ακόμη μπαίνει τέλος στην πρακτική της χορήγησης εφάπαξ 50%, 60% και 70% πάνω από το σύνολο των εισφορών.

Σύμφωνα με τα στελέχη του υπουργείου Εργασίας το νέο σύστημα αποτελεί εγγύηση για την καταβολή εφάπαξ στο μέλλον καθώς δημιουργείται ψηφιακή ατομική μερίδα του κάθε ασφαλισμένου στην οποία θα αποτυπώνονται οι εισφορές για την εφάπαξ παροχή που θα λαμβάνει στο τέλος του εργασιακού του βίου και εξυγιαίνονται πλήρως τα δύο βασικά ταμεία παροχής εφάπαξ το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) και το Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ). «Η λέξη έλλειμμα» σημειώνουν, «θα είναι άγνωστη λέξη πλέον στα ταμεία αυτά».Δημιουργία από 1η Ιανουαρίου 2014 ατομικών μερίδων, στις οποίες θα τηρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται.

Αναλυτικά στην απόφαση του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση προβλέπονται τα εξής:

1. Δημιουργούνται από 1ης Ιανουαρίου 2014 «ατομικές μερίδες» στις οποίες τηρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για κάθε ασφαλισμένο στους φορείς - τομείς πρόνοιας.

Τα ταμεία πρόνοιας λειτουργούν πλέον με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (άρθρο 1).

2. Καθιερώνεται νέος μαθηματικός τύπος για τον υπολογισμό του βοηθήματος.

Για χρόνο ασφάλισης από 1η Ιανουαρίου 2014 και εφεξής το ποσό του εφάπαξ ισούται με τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης.

Για τη συσσώρευση των εισφορών γίνεται χρήση πλασματικού ποσοστού επιστροφής, το οποίο ορίζεται ως η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών για το σύνολο των ασφαλισμένων.

Συγκεκριμένα λαμβάνονται υπόψη οι συνολικές ετήσιες εισφορές, τα έτη συσσώρευσης εισφορών, η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών, το έτος έκδοσης της συνταξιοδοτικής πράξης του κύριου φορέα αλλά και ο συντελεστής βιωσιμότητας του ταμείου.

Για τον συντελεστή βιωσιμότητας λαμβάνονται υπόψη:

*Οι συνολικές εισφορές εργαζομένων ή/ και εργοδότη

*Η ειδική τακτική εισφορά όπου υπάρχει

*Τα διοικητικά έξοδα (τα οποία δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 2,5% των ασφαλιστικών εισφορών του έτους).

*Η περιουσία, η οποία έχει διαμορφωθεί στις 31 Δεκεμβρίου πριν από την καταβολή των συνολικών παροχών (χωρίς να ληφθούν υπόψη οι συνολικές εισφορές εργαζομένων ή και εργοδότη, η ειδική τακτική εισφορά και τα διοικητικά έξοδα).

*Οι συνολικές παροχές χωρίς την εφαρμογή του συντελεστή βιωσιμότητας

*Η παρούσα αξία των συνολικών υποχρεώσεων με βάση τα δεδουλευμένα δικαιώματα των ασφαλισμένων (με τους κανόνες του νέου συστήματος καθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση).

*Το οικονομικό έτος για το οποίο υπολογίζεται ο συντελεστής βιωσιμότητας.

3. Η απόσβεση των ληξιπρόθεσμων οφειλών θα γίνει σε ορίζοντα 15ετίας (άρθρο 3).

Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγονται δραματικές μειώσεις στο καταβαλλόμενο βοήθημα στο ταμείο πρόνοιας δημοσίων υπαλλήλων, όπου εκκρεμούν ληξιπρόθεσμες οφειλές 759 εκατομμυρίων.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα,  τα ταμειακά διαθέσιμα στο ταμείο πρόνοιας είναι κοντά στα 350 εκατομμύρια. Επομένως μένει ένα οικονομικό κενό περίπου 400 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα καταμεριστεί τα επόμενα 15 έτη.

Στην απόφαση συγκεκριμένα προβλέπεται πως «από 1η Ιανουαρίου 2014 το ετήσιο ποσό απόσβεσης των οφειλομένων υποχρεώσεων επιβαρύνει τον ετήσιο συντελεστή βιωσιμότητας.

Σε περίπτωση δανείου

Σε περίπτωση κατά την οποία φορέας-τομέας πρόνοιας προκειμένου να καταβάλει εφάπαξ έχει συνάψει δάνειο και δεν το έχει εξοφλήσει μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2013 το ετήσιο ποσό που καταβάλλεται από 1η Ιανουαρίου 2014 για την εξυπηρέτηση του δανείου επιβαρύνει τον ετήσιο συντελεστή βιωσιμότητας».

Σημειώνεται πως με τα τακτικά έσοδα κάθε έτους εξοφλούνται πρώτα οι υφιστάμενες οφειλόμενες υποχρεώσεις του προηγούμενου έτους. Οποιοδήποτε έκτακτο ή άλλο έσοδο κάθε τρέχοντος έτους χρησιμοποιείται για να μειώνει απευθείας τις οφειλόμενες υποχρεώσεις που υφίστανται στο τέλος του προηγούμενου έτους.

Εφόσον σε τομέα πρόνοιας υφίσταται διαθέσιμη ρευστότητα κατά την 31η Δεκεμβρίου 2013, η οποία δεν επαρκεί για την εξυπηρέτηση των οφειλόμενων υποχρεώσεων, αυτή μειώνει απευθείας τις προαναφερθείσες οφειλόμενες υποχρεώσεις και χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση αυτών.

4. Σε όσες περιπτώσεις προβλέπεται επιστροφή εισφορών τα ποσά καταβάλλονται στον δικαιούχο κατά την έκδοση της πράξης συνταξιοδότησης του φορέα κύριας ασφάλισης.

Για επιστροφή εισφορών χρόνου ασφάλισης έως 31 Δεκεμβρίου 2013 η παροχή προκύπτει σύμφωνα με τις διατάξεις των οικείων καταστατικών και τη γενικότερη νομοθεσία που ισχύουν μέχρι την ημερομηνία αυτή.

Για επιστροφή εισφορών χρονικών διαστημάτων από 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά το ύψος του ποσού της παροχής προκύπτει από τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών στην ατομική μερίδα (αρθρο 4).

Καμία νέα μείωση για 25.427 υπαλλήλους

Χωρίς νέα μείωση θα πάρουν το εφάπαξ 25.427 δημόσιοι υπάλληλοι, που αποχώρησαν από την εργασία τους μέχρι τις 31 Αυγούστου 2013. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους το καταβαλλόμενο ποσό θα υπολογιστεί με το «παλαιό» σύστημα χωρίς να υπάρξει νέα περικοπή.

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 2 της απόφασης του υπουργού Εργασίας, Γιάννη Βρούτση, χαρακτηριστικά τονίζεται πως «για ασφαλισμένους που αποχώρησαν από την υπηρεσία ή την εργασία ή το επάγγελμά τους μέχρι 31 Αυγούστου 2013, η εφάπαξ παροχή υπολογίζεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις των οικείων καταστατικών και τη γενικότερη νομοθεσία».

Οι ημερομηνίες

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως λαμβάνεται πλέον υπόψη η ημερομηνία αποχώρησης και όχι η ημερομηνία έκδοσης της συνταξιοδοτικής πράξης από το Γενικό Λογιστήριο. Με τον τρόπο αυτόν γλιτώνουν τις περικοπές ακόμα περισσότεροι δικαιούχοι του εφάπαξ, οι οποίοι είχαν καταθέσει τα χαρτιά τους μέχρι το τέλος Αυγούστου, αλλά δεν είχε σταλεί η σχετική πράξη στο Ταμείο Πρόνοιας.

Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους -που βγήκαν στη σύνταξη μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2013- το καταβαλλόμενο εφάπαξ θα υπολογιστεί με ένα «μεικτό» σύστημα. Ειδικότερα σε όσες περιπτώσεις ο χρόνος ασφάλισης έχει διανυθεί πριν και μετά την 1η Ιανουαρίου 2014 στο άρθρο 2 της υπουργικής απόφασης προβλέπεται πως:

*Το τμήμα εφάπαξ παροχής που αναλογεί στα έτη ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2013 υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των οικείων καταστατικών και τη νομοθεσία που ίσχυε μέχρι την ημερομηνία αυτή (δηλαδή με το παλαιό σύστημα).

*Το διάστημα μετά την 1η Ιανουαρίου 2014 υπολογίζεται με το νέο σύστημα και λαμβάνεται μεταξύ άλλων υπόψη: το έτος έκδοσης της συνταξιοδοτικής πράξης του κύριου φορέα, τα έτη ασφάλιση, η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού του εισφορών κ.ά.

*Στη συνέχεια το καταβαλλόμενο εφάπαξ θα προκύψει από το άθροισμα αυτών των δύο ποσών, πολλαπλασιαζόμενο με τον εκάστοτε συντελεστή βιωσιμότητας του ταμείου πρόνοιας.