Ανοίγει ο δρόμος για νέες μειώσεις στις συντάξεις

Στο στόχαστρο του ΔΝΤ συντάξεις, τριετίες, απολύσεις – Τι δείχνουν οι αναλογιστικές μελέτες για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος
Μαύρη τρύπα ύψους 11,5 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε στα έσοδα των Ταμείων κατά την τριετία 2010-2013, καθώς το ύψος του συνόλου των εισφορών μειώθηκε κατά 40% εξαιτίας της ανεργίας, της υποτίμησης των μισθών, της ανασφάλιστης εργασίας και της αδυναμίας των ελεύθερων επαγγελματιών να καταβάλουν ασφάλιστρα.

Τα στοιχεία που συνέλεξε η Ανεξάρτητη Αναλογιστική Αρχή προκειμένου να συντάξει αναλογιστικές μελέτες για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, δείχνουν ότι τα έσοδα από τις εισφορές στο σύνολο των Ταμείων, εκτός του Δημοσίου, συρρικνώθηκαν στα 11,5 δισ. το 2013 από 22 δισ. που ήταν το 2010.

Η κατακόρυφη πτώση των εσόδων τρομοκρατεί το υπουργείο Εργασίας, καθώς αυτή θα αποτυπωθεί στις αναλογιστικές μελέτες των Ταμείων, οι οποίες επιβάλλεται από το μνημόνιο να έχουν συνταχθεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς που θα ισχύσει από την 1/1/2015 θα νομοθετηθεί τον Νοέμβριο με βάση τις μελέτες αλλά και την επισήμανση του ΔΝΤ στην έκθεση αξιολόγησης ότι «η συνταξιοδοτική δαπάνη, παρά τις περικοπές, παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα». Αν αποδειχτεί ότι κινδυνεύει η βιωσιμότητα του συστήματος εκτός των «αθώων» ενοποιήσεων των Ταμείων και της εναρμόνισης εισφορών-παροχών ,θα καλλιεργηθεί το έδαφος και για νέες περικοπές στις κύριες συντάξεις κάτω από τα 1.000 ευρώ, καθώς τα προηγούμενα χρόνια στο στόχαστρο ήταν σε μόνιμη βάση οι υψηλότερες συντάξεις.

Το πρώτο Ταμείο που «φωτογράφισε» το ΔΝΤ συνιστώντας εμμέσως εξορθολογισμό των παροχών είναι ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών. Πράγματι στον ΟΑΕΕ εμφανίζονται αποκλίσεις στην ανταποδοτικότητα εισφορών – παροχών, κυρίως για τους παλαιούς συνταξιούχους του ΤΕΒΕ που καρπώνονται το «μαξιλαράκι» της βασικής σύνταξης των 220 ευρώ, δημιουργώντας αδικίες και στρεβλώσεις στο σύστημα. Αν καταργηθεί το επιπλέον ποσό, ένας δικαιούχος σύνταξης του πρώην ΤΕΒΕ που λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ, μετά την περικοπή θα λάβει 780 ευρώ.

Με αυτόν τον τρόπο, διαγράφεται η τρύπα που έχει δημιουργηθεί στα έσοδα του Ταμείου από τη μη εφαρμογή του ισοδύναμου μέτρου της επιβολής φόρου δύο τοις χιλίοις επί του τζίρου των επιχειρήσεων το οποίο είχε απορρίψει το οικονομικό επιτελείο ως «καταστροφικό» για την αγορά .

Καταργούνται οι τριετίες για 500.000 εργαζομένους


Η κατάρρευση των εσόδων από τις εισφορές οφείλεται συν τοις άλλοις στις συνεχείς μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, η εσωτερική υποτίμηση δεν ικανοποιεί το ΔΝΤ, το οποίο επιμένει σε περαιτέρω μείωση των μισθών στο όνομα της ανταγωνιστικότητας.

Στην πρόσφατη έκθεσή του επισημαίνει ότι θεωρείται ακριβός ένας υπάλληλος με 9 χρόνια προϋπηρεσία που αμείβεται σήμερα με 762 ευρώ (κατώτατος μισθός 586 + 175,8 επίδομα ωρίμανσης).

Αυτή η εμμονή προεξοφλεί την κατάργηση των τριετιών στον κατώτατο μισθό το 2017 που θα εφαρμοστεί ο νέος μηχανισμός καθορισμού του κατώτατου μισθού από την κυβέρνηση με βάση οικονομικούς δείκτες οι οποίοι ολοένα και θα επιδεινώνονται υπό τις παρούσες συνθήκες ύφεσης.

Η κατάργηση των τριετιών αφορά όλο και μεγαλύτερο μέρος της αγοράς καθώς ο αριθμός των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό συνεχώς μεγεθύνεται, με βάση τα στοιχεία που δηλώνουν οι εργοδότες στο ΙΚΑ μέσα από τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ).

- Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι με μισθό 500 έως 1.000 ευρώ μεικτά ήταν 428.936 στο τέλος του 2012 έναντι 377.570 στο τέλος του 2011.

- Οι εργαζόμενοι με αποδοχές κάτω από 500 ευρώ τον μήνα ( μερική απασχόληση) αντιστοιχούν στο 16,83% του συνόλου το 2012 από 11,77% που ήταν στο τέλος του 2011.

- Ο μέσος μισθός μειώθηκε στα 1.256,94 ευρώ μεικτά, δηλαδή 959 ευρώ καθαρά αν αφαιρέσουμε την παρακράτηση του φόρου και τις εισφορές.

Πρεμιέρα για ομαδικές απολύσεις

Το υπουργείο Εργασίας έλαβε το μήνυμα του ΔΝΤ να δείξει έμπρακτα ότι υλοποιεί τη δέσμευση περί διευκόλυνσης των ομαδικών απολύσεων μέσω της υπηρεσιακής λειτουργίας του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ).

Αλλιώς, αν κατά την αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου διαπιστωθούν αμφιβολίες , η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα νομοθετικά μέτρα για την ευθυγράμμιση του πλαισίου με τις βέλτιστες πρακτικές της Ε.Ε. μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου του 2014. Μάλιστα, οι συντάκτες της έκθεσης άφησαν αιχμές, αμφισβητώντας ότι η κυβέρνηση μπορεί να αντισταθεί σε πολιτικές πιέσεις όταν το θέμα των ομαδικών απολύσεων δεν θα είναι πλέον στην επικαιρότητα.

Το ΑΣΕ, προκειμένου να πειστεί η τρόικα, ενέκρινε για πρώτη φορά μετά το 1982 ομαδικές απολύσεις στη Χαλυβουργία Ελλάδος στον Ασπρόπυργο θυσιάζοντας 45 χαλυβουργούς με στόχο να ενθαρρυνθούν και άλλες επιχειρήσεις να υποβάλουν αίτημα για ομαδικές απολύσεις .

Σύμφωνα με πληροφορίες, ασκήθηκαν πολιτικές πιέσεις για να περάσουν οι απολύσεις, καθώς η αρχική εισήγηση του υπουργείου ήταν απορριπτική, θεωρώντας ότι τα επιχειρήματα της οικογένειας Μάνεση για το αυξημένο κόστος ενέργειας δεν ήταν πειστικά . Τελικά ,σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου, θεωρήθηκε καλύτερη λύση η απόλυση με την καταβολή στο ακέραιο των αποζημιώσεων συν το μπόνους των 1.000 ευρώ για τους εργάτες από το να διατηρηθούν εργάτες-ζόμπι χωρίς μέλλον.

Η τελευταία αίτηση για ομαδικές απολύσεις που είχε απορριφθεί είχε υποβληθεί από τα Τσιμέντα Χαλκίδας. Στόχος του υπουργείου είναι να προλάβει να διευκολύνει άλλες δύο επιχειρήσεις τουλάχιστον ώστε τον Σεπτέμβριο να πείσει την τρόικα ότι το σύστημα λειτουργεί και δεν υπάρχει λόγος να απελευθερωθούν με νόμο οι απολύσεις .

Στην έκθεσή του το ΔΝΤ αξιώνει ακόμη παρεμβάσεις στον συνδικαλιστικό νόμο.

Συγκεκριμένα τονίζει ότι οι κανόνες για τις απεργίες από τα συνδικάτα έχουν παραμείνει αναλλοίωτα για πάνω από τρεις δεκαετίες και η Ελλάδα είναι ενδεχομένως η μόνη χώρα στην Ε.Ε. που απαγορεύει την ανταπεργία, ακόμη και ως αμυντικό εργαλείο για τους εργοδότες .

Μέσα στο καλοκαίρι, λοιπόν, θα ξεκινήσουν διαβουλεύσεις με τα συνδικάτα για την επιστροφή του lock out (ανταπεργία), την αλλαγή του τρόπου λήψης των αποφάσεων για την προκήρυξη απεργιών ,τον περιορισμό των συνδικαλιστικών αδειών και την αλλαγή του καθεστώτος χρηματοδότησης των συνδικάτων. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το ΔΝΤ, οι νέοι κανόνες με βάση τις βέλτιστες πρακτικές της Ε.Ε. πρέπει να έχουν υιοθετηθεί μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.