Οι αγορές δεν έχουν … μπέσα - Του Οικονομολόγου Θωμά Κιούση

Η τελευταία κατάρρευση των τραπεζών στο χρηματιστήριο, καθώς και η πορεία των ομολόγων που πήραν την ανηφόρα, καταδεικνύουν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο το πόσο «άγριος» είναι ο κόσμος των αγορών. Δείχνει πόσο μεγάλη είναι η αστάθεια και η νευρικότητα εκεί … έξω, μακριά δηλαδή από την προστασία και την ασφάλεια που μας πρόσφεραν τα μνημόνια από τέτοιες συμπεριφορές.
Η αντίδραση μπορεί να ήταν υπερβολική. Κανείς δεν είπε ότι οι αγορές είναι απόλυτα δίκαιες και δεν κάνουν λάθη. Ούτε παίρνουν χαμπάρι από πολιτική διαπραγμάτευση, πολιτικές απειλές και άλλα … τσαλιμάκια για να αλλάξουν προς το θετικότερο τη στάση τους.
Στην προκειμένη περίπτωση πιάστηκαν από μια είδηση σχετικά με δυσκολίες να βρει φθηνό δανεισμό η τράπεζα Πειραιώς και τους πήρε όλους η … κατολίσθηση.
Το πρόβλημα των τραπεζών είναι υπαρκτό καθώς καθυστέρησε και ακόμα καθυστερεί η αποτελεσματική και οριστική διαχείριση των κόκκινων δανείων. Πώς μπορούν οι τράπεζες να λειτουργήσουν, όταν περίπου ένα στα δύο δάνεια δεν εξυπηρετείται κανονικά, ενώ διεθνώς το ποσοστό αυτό υπό φυσιολογικές συνθήκες κινείται στα επίπεδα του 5%;
Με τέτοια υψηλά ποσοστά, αν δε διορθωθούν, δεν υπάρχει περίπτωση να δουλέψει η οικονομία και θα παραμείνει εγκλωβισμένη στη στασιμότητα!
Οι ανακοινώσεις που ακολούθησαν το κραχ των μετοχών για τα κόκκινα δάνεια πρόσφεραν ανακούφιση και οι μετοχές ανέκαμψαν, αλλά η νευρικότητα παραμένει..
Είναι βέβαιο, ότι η παρακολούθηση θα είναι στενή και συνεχής και πιθανόν η ανακωχή αυτή να αποδειχθεί προσωρινή και εύθραυστη. Οι τράπεζες μπορεί να μη χρειάζονται επί του παρόντος ενίσχυση με νέα κεφάλαια, αλλά αν συνεχιστεί η αβεβαιότητα και οι καθυστερήσεις, τότε αργά ή γρήγορα θα ξανανοίξουν … δίσκο.
Και τότε ποιος θα ανταποκριθεί για άλλη μία φορά μετά και τα λάθη του παρελθόντος; Μετά όλα αυτά τα δις που χάθηκαν όχι μόνον από ιδιώτες αλλά και από το δημόσιο με τις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις;
Στην πραγματικότητα οι αγορές ψάχνουν την αδυναμία σου, το λάθος και σε τιμωρούν μέχρι να σε… «συνετίσουν» προκειμένου να το διορθώσεις.
Το κλίμα στην οικονομία
Η λογική αυτή δεν περιορίζεται μόνο στις τράπεζες που κατάρρευσαν οι τιμές τους. Στην περίπτωση των μεγάλων απωλειών στον τραπεζικό κλάδο ισχύει και η ρήση «το λέω στην πεθερά για να τ’ ακούσει η νύφη». Γιατί μέσα από αυτή τη στάση απεικονίζεται και η έλλειψη εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Η αβεβαιότητα παραμένει σε συνδυασμό με το πολιτικό κλίμα και υπάρχει πάντα ο φόβος οπισθοδρόμησης και επαναφοράς σε παλιές συνήθειες του παρελθόντος, καθώς ήδη βρισκόμαστε σε προεκλογική τροχιά.
Το κλίμα αυτό απεικονίζεται και στα ομόλογα με τις αποδόσεις να βρίσκονται σε απαγορευτικά επίπεδα, καθιστώντας μακρινό όνειρο οποιαδήποτε απόπειρα εξόδου στις αγορές. Ενδεικτικό της έλλειψης εμπιστοσύνης είναι ότι η Αλβανία έβγαλε ομόλογο με κόστος δανεισμού χαμηλότερο από της Ελλάδας.
Το εγχείρημα για μείωση του κόστους δανεισμού για το δημόσιο, περνά οπωσδήποτε από τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι κρατούν και αυτοί στάση αναμονής, χωρίς να βελτιώνουν αρκετά το αξιόχρεο της χώρας.
Στην πραγματικότητα για να μας δώσουν επενδυτική βαθμίδα (που έχουν όλα τα κράτη της ΕΕ), θα πρέπει να έχουμε κερδίσει με το σπαθί μας το στοίχημα της εμπιστοσύνης με σταθερό και αξιόπιστο τρόπο.
Επίσης, το διεθνές περιβάλλον έχει «βαρύνει». Καμία σχέση με το καλό κλίμα της τελευταίας τριετίας που χάσαμε εξ ιδίων επιλογών μεγάλες ευκαιρίες. Πλέον το κλίμα αβεβαιότητας με την Ιταλία, η διακοπή προσεχώς του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά και οι αναταράξεις στις αναδυόμενες αγορές, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου, ο εμπορικός πόλεμος που άνοιξαν οι ΗΠΑ κλπ, επηρεάζουν αρνητικά την Ελλάδα, καθώς το σκηνικό αλλάζει και οι επενδυτές επιθυμούν πιο ασφαλή λιμάνια για τις επιλογές τους.
Η μόνιμη επωδός ότι έχουμε το «μαξιλάρι» ρευστότητας που μαζεύτηκε από δάνεια και από την υπερφορολόγηση του κόσμου και με αυτά μπορούμε να ξεπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας και επομένως δεν τους έχουμε ανάγκη για τα επόμενα χρόνια, αποδεικνύεται αβάσιμη και επικίνδυνη.
Αν επιμείνουμε σε αυτή την λογική προκειμένου να  επανέλθουμε σε μικροπολιτικές πρακτικές, είναι σίγουρο ότι θα μας… πάρει και θα μας σηκώσει, όπως αποδείχθηκε και με την περίπτωση των τραπεζών.
Τότε η μόνη παρηγοριά που θα μας μείνει μέσα στη μιζέρια μας, είναι κάτι που ξέρουμε καλά: Να τσακωνόμαστε για το ποιος φταίει και που θα αποδοθούν οι ευθύνες, λες και αν βρούμε άκρη (που δε θα βρούμε), θα αλλάξει κάτι προς το καλύτερο.
*
Οικονομολόγος, δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων.