Η Ελλάδα των δανείων από το 1824 έως σήμερα

Ξέρετε ότι από το πρώτο δάνειο που έδωσε η Αγγλία το 1824 στην επαναστατημένη Ελλάδα κρατήθηκε, από τους δανειστές, περισσότερο από το μισό ποσό; Ιδού: Από τις 800.000 λίρες του οίκου Ομπράϊαν αφαιρέθηκε το 59%, δηλαδή 472.000 λίρες και από αυτό προκρατήθηκαν για τόκους δύο ετών 80.000, για χρεολύσια δύο ετών 16.000, για προμήθεια των διαμεσολαβητών 3.200, για πολεμοφόδια 11.900, για πρόβλεψη δεύτερου δανείου 22.000. Σύνολο 139.000. Τελικά στα ταμεία του υποτυπώδους τότε «κράτους» μπήκαν μόνο 298.000 λίρες! Αυτά και άλλα κωμικοτραγικά στοιχεία περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Γιώργου Ρωμαίου «Η Ελλάδα των δανείων και των χρεοκοπιών», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Ο δημοσιογράφος- πολιτικός σε 381 σελίδες μας δίνει το πανόραμα της καταχρεωμένης Ελλάδας από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Όπως σημειώνει στον πρόλογο ο καθηγητής Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, το βιβλίο είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι οικονομικής και πολιτικής ιστορίας με νηφάλια σκέψη και λιτή γραφή. Ξεκινάει από τα δάνεια της ανεξαρτησίας με την πρώτη χρεοκοπία του 1828, συνεχίζει με την πτώχευση επί Τρικούπη, την πτώχευση επί Βενιζέλου το 1932, τα αίτια της δικτατορίας του Μεταξά, το Δόγμα Τρούμαν του 1947 και το σχέδιο Μάρσαλ, την υποτίμηση του 1953, την οικονομική ανάταξη του 1950-1960, την πολιτική ανωμαλία του 1965, την οικονομική πολιτική της δικτατορίας, την ένταξη στην ΕΟΚ το 1981, την είσοδο στο ευρώ το 2001, και καταλήγει με την προβληματική δημοσιονομική δεκαετία μέσα στο ευρώ και τα τραγικά οικονομικά γεγονότα των τελευταίων ετών. Ο συγγραφέας δεν μένει μόνο στους αριθμούς. Δίνει εικόνες, σκιαγραφεί πρόσωπα, καταγράφει στιγμιότυπα, ανθολογεί ομιλίες και στηλιτεύει -μέσα από γεγονότα και πηγές- συμπεριφορές που μας θυμίζουν… το σήμερα. Ένα από τα σπαρταριστά αποσπάσματα αφορά στα σχόλια ξένων παρατηρητών (Τζον Φίνλεϊ) για τις χλιδάτες φορεσιές των οπλαρχηγών του ΄21, τα πανάκριβα μπιχλιμπίδια των αλόγων τους, τις άχρηστες φρεγάτες που παραγγέλθηκαν και τα προνόμια των ξένων μεσαζόντων. Και βέβαια στην ιστορία κυριαρχούν οι απαιτήσεις των πιστωτών. Στο πρώτο δάνειο οι Αγγλοι κεφαλαιούχοι ζήτησαν -και τους παραχωρήθηκε- εγγύηση «επί γης και των φθαρτών κτημάτων του Έθνους». Εάν δεν πετύχαινε η επανάσταση θα τα έβρισκαν με τους Τούρκους. Το τρομερό είναι ότι το πρώτο δάνειο -ποσό υπέρογκο για την εποχή, όπως τονίζει ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος- χρησιμοποιήθηκε στον εμφύλιο πόλεμο, εμφύλιο που, κατά μέγα μέρος, προκάλεσαν αυτά τα δάνεια… Εξιστορώντας την περίοδο του εμφυλίου ο συγγραφέας παραθέτει την περίφημη έκθεση του απεσταλμένου από τον Αμερικανό πρόεδρο Τρούμαν για να διερευνήσει την πραγματική κατάσταση στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας μας: «Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν επίπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν εν πλούτω και χλιδή. Το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. Εν τω μεταξύ αι λαϊκαί μάζαι περνούν μίαν αθλίαν ζωήν». Στο τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο «Οικονομική κηδεμονία» ο Γιώργος Ρωμαίος αναφέρεται συνοπτικά στα τελευταία δύο χρόνια και καταλήγει με την ανάγκη εθνικής συναίνεσης για να αναρρώσει η Ελλάδα… Πηγή: ΑΜΠΕ, Κώστας Μαρδάς