Η Κωπαΐδα στην αρχαιότητα και η κατανομή των καλλιεργήσιμων εκτάσεων

           

            Η Ιταλίδα αρχαιολόγος Emeri Farinetti σε σχετική έρευνά της  αποτύπωσε τις εκτάσεις που αναλογούσαν στις αρχαίες πόλεις, οι οποίες ήταν χτισμένες περιμετρικά της Κωπαΐδας. Με μια ψηφιακή ανασύνθεση της διακύμανσης της λίμνης σε συνδυασμό με τα ιστορικά στοιχεία και τα αποτελέσματα ερευνών από γνωστούς αρχαιολόγους, η Farinetti χάραξε τα όρια μεταξύ των γειτονικών πόλεων: διαπιστώνεται ότι   το μεγαλύτερο τμήμα ανήκε στην αρχαία Αλίαρτο και ακολουθούν με μικρότερα τμήματα κατά σειρά προτεραιότητας: Κώπες, Ορχομενός, Ακραίφνιο, Κορώνεια, Λιβαδειά και Χαιρώνεια. Το Ακραίφνιο φαίνεται να είχε ιδιαίτερες διεκδικήσεις, λόγω περιορισμένης καλλιεργήσιμης γης, όπως μαρτυρεί και η διαμάχη του με την πόλη Κώπες, ενώ το ενδιαφέρον της Χαιρώνειας ήταν περιορισμένο, λόγω της εύφορης πεδιάδας στην κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού.

            Ο Ορχομενός αντιμετώπιζε  συχνά πρόβλημα με τις πλημμύρες, όταν έφραζαν οι καταβόθρες από ιζήματα που μετέφεραν τα ποτάμια, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Το πρόβλημα της υπερχείλισης της Κωπαΐδας έλυσαν, ως γνωστόν, οι (κατά την παράδοση) αρχαίοι κάτοικοι του Ορχομενού, οι Μυνίες: με εντυπωσιακά τεχνικά έργα κατάφεραν να αποξηράνουν τη λίμνη. Ανάλογες προσπάθειες αποξήρανσης της Κωπαΐδας επιχειρήθηκαν και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο στην περιοχή της Κορώνειας, με εντολή του αυτοκράτορα Αδριανού , ενώ η ολική αποξήρανση της λίμνης έγινε στη σύγχρονη εποχή, στο διάστημα 1880-1930.

Πάρις Βαρβαρούσης

Πανεπιστήμιο Αθηνών

---