Ο Ογχήστιος Ποσειδώνας στο μονοπάτι των θεοπρόπων

 Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα από το Βουλευτήριο της Αμφικτιονίας της Ογχηστού, όπως είναι σήμερα, με θέα την Κωπαΐδα.

Η Ογχηστός, έδρα της ομώνυμης Αμφικτιονίας και πολιτικοθρησκευτικό κέντρο της Βοιωτικής Ομοσπονδίας, είχε ήδη κατοικηθεί διαχρονικά από τους προϊστορικούς χρόνους (σημ. 1). Βρίσκεται στο στενό πέρασμα ενός λοφίσκου που χωρίζει την Κωπαΐδα από την πεδιάδα της Θήβας, στο δρόμο των θεοπρόπων (σημ. 2), απ’ όπου περνούσαν οι θρησκευτικές πομπές προς τους Δελφούς.

Στα μυκηναϊκά χρόνια εμφανίζεται να είναι μια μικρή πόλη, οι κάτοικοι της οποίας έφεραν το εθνικό χαρακτηριστικό «Ογχήστιος» (σημ. 3). Κατά την παράδοση, εκεί έζησε ο γιος του Ποσειδώνα (σημ. 4), από τον οποίο πήρε και την ονομασία της. Αποτέλεσε κέντρο λατρείας για τις βοιωτικές κοινότητες, με εορταστικές εκδηλώσεις, τα «Ογχήστια» (σημ. 5), που συνοδεύονταν από ιπποδρομίες.

Το ιερό του Ογχηστίου Ποσειδώνα λειτούργησε, σύμφωνα με ποιητικές-μυθολογικές αναφορές, από πολύ παλιά, πριν κτιστεί η Θήβα και πριν ακόμα από το Μαντείο των Δελφών. Στους ομηρικούς στίχους αναφέρεται ότι ο Απόλλωνας, κατά την αναζήτηση ιδανικού τόπου για το μαντείο του, πέρασε από την «ακατοίκητη και δασώδη Θήβα» (σημ. 6), στη συνέχεια πάνω από τον ιερό τόπο του Ποσειδώνα στην Ογχηστό (κι ήρθες στην Ογχηστό στο Ποσειδώνειο άλσος το λαμπρό), για να φθάσει τελικά στην περιοχή των Δελφών. Ο ποιητής του Ομηρικού Ύμνου υπογραμμίζει εδώ την πρωτοκαθεδρία όχι μόνο του Ογχηστίου Ποσειδώνα σε σχέση με τον Απόλλωνα, αλλά και του Μαντείου των Δελφών έναντι της Θήβας. Ο Μ. Chappell (σημ. 7), επικαλούμενος και τον δελφικό χρησμό, με τον οποίο υποδεικνύεται ο τρόπος ίδρυσης της πόλης από τον Κάδμο, δίνει μια μεροληπτική χροιά στους στίχους, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Θήβα κτίστηκε υπό την καθοδήγηση του Μαντείου. …

Πάρις Βαρβαρούσης